عومەر خدر كاكیل
لە یەكی ئایاری ئەم ساڵەدا، چل ساڵی تەواو بەسەر گەشمەردیت تێدەپەڕێ، كەچی هێشتا و بەردەوام بە بەبێ دەنگی و بەخەمباری دێیتە خەونم و لێم جیا نابیتەوە. وەك ئەوەی بتەوێ پێم بڵێی: ئەو ئامانجانەی من خوێنی خۆم بۆی رشت، بۆ نەهاتنە دی؟.
دەی باوكە خەم لەوە مەخۆ، ئەی هەمیشە خۆت نەدەووت:- "ئەوەی گا دەیكا مەرج نیە گا بیخوا!".
دوای چل ساڵی رەبەق ئێستاش بە سەرسامیەوە لەو ژیانە پڕ چەرمەسەری و ماندوبوونەی تۆ ورد دەبمەوەو دەڵێم: ئاخۆ ئەو پیاوە تاك باڵە چۆن توانی ئەو ژیانە سەربەرزانەیە بژی و لەناو ئەو دارستانە هەڵبكات. ئاخر باوكە تۆی تاقانە و باوك تاقانە و بۆ ئەوكاتی ژیان كردن لە گوند و كاری كشتوكاڵی و ئاژەڵداری پەیداكردنی بژێوی ژیان كارێكی نەك ئەستەم بوو، بەڵكو كارێكی مەحاڵ بوو. كەچی تۆ كاری نەكردەت كرد.
بۆ بژێوی ژیانی خێزانە بچوكەكەت " باوكێكی كەوتوی ناو جێگا و دوو خوشك" دوایش بۆ ئێمە، هەمیشە بە زستان و بەهاوین (هەندرێن)ی رك و پڕ پێچ و تولەڕێی پڕ هەردێر و ساردی زستان و وشك و بێ ئاوی هاوین، مەنزڵ و پشت و پەنات بوو، هەموو رۆژ لە چاڵە بەفرەكانت بە بارە بەفرێك بۆ فرۆشتن و لە لێڕەكانیش، بە بارە دارێك و بۆ سۆبە و چێشتلێنان و لەگەڵ دەستی خۆشت قەرتارەیەك لە كرۆسك و تەوسكەی رەش و زەردی هەنگوینی خۆڕسكی چیات لەسەر بار دەبەست و تەنها دوو (كەو)یشت بە لایەكی دارە بارەكەوە دەكرد و كە بە ساچمە دەتپێكان و دڵت نەدەهات لە دوو زیاتر بپێكی. ئێستا دوای ئەو هەموو ساڵە من كە بۆ وەرزش و شاخڕەوی وخۆشی، حەفتەی جارێك بەسەر شاخ و زناران هەڵدەگەڕێم هەست دەكەم تۆ چەند ماندوو شەكەتی ئەو ژیانە بووی.
هەر ئەوەش نا، بەخێوكردنی رەزو داچاندنی پارچە زەویەكی بچووك و دروێنەی گیای خۆڕسك و كردنە باقە و داكردنی بۆ زسستان بۆ چێڵ و هێسترەكانت ئەركی بەردەوامی سەر شانت بوون. تۆی دەستڕەنگین لە هەموو كارێك زۆربەی ئامیرەكانی كاریشت خۆت دروستت دەكردن. هەر لە (نیر) و (ئامور)ی جۆتكردن و تا (كورتان) دروین بۆ هێستر و (قەرتارە) و (سەوە) دروستكردن لە شوڕكە (بیی) رۆخ روباری كە بە گوندەكەت تێ دەپەڕی و ئەویشت كردبووە شوێنێك بۆ بەدەست هێنانی بژێویت، بە دروستكردنی (بڤە ـ چەپەر) لە هاوینان بۆ ڕاوی ماسی " كە جوانترین و تەندروسترین جۆری راوی ماسی بوو لەوكاتی، ئاخر هەم ماسی قڕ نەدەكرد و هەم ماسی بچوك و گەوڕەشی لێك جودا دەكردەوە". بۆیە لە راوشكاریش ویژدانت لە ویژدانی راوچیانی ئەو سەردەمە نەدەچوو.
بۆ هیچ كارێك دانەدەمای، بەڕێوەبردنی چایخانە و سەردەمانێكیش نانەواخانە لە كاولۆكان و گازینۆ لە هاوینەهەواری جوندیان، دوایی لەهەولێر كرێكاری و بەننایی و نەققاڕی كارێك بوون، كارامەیی تۆیان دەویست، تۆش بەو پەڕی لێزانینەوە راتدەپەڕاندن.
هەموو ئەو ماندوو بوون و نەهامەتیانە هاندەر و رێخۆشكەر بوون بۆ بیركردنەوە لە گۆڕینی رێڕەوی ژیانت بەرەو باشتر و بۆ داكۆكیكردنیش لە هاوچینەكانت. بۆ ئەم مەبەستەش خۆت خستە نێو كۆڕی تێكۆشانی چینایەتی و بە باوەڕەوە و بە ویژدانەوە دەست و داوێنپاكانە سێ بەشی ژیانت بۆ خەبات دژی هەژاری و نادادی تەرخان كرد.
راستە كەسێكی نەخوێندەوار بووی، بەڵام قاڵبووی نێو سروشتێكی هەم جوان و هەم دژوار بووی، دڵێكی وەك سروشتەكەت هەبوو، جوان بۆ كەس وكارو هاوڕێكانت، دژوار بەرامبەر دوژمنان. دەستپاك و سەرڕاست بووی، ئازاو بەجەرگ بووی باكت بەمردن نەبوو، هەمیشە دەتووت ناخۆشترین مردن بەلای من مردنە لەناو نوێن بالینگان، پێت خۆش بوو مردنیش بە پێوە لە باوەشت بگری. هەر بۆیەش لە هەندرێن و زۆزك و حەسەن بەگ و گەلی عەلی بەگ و سپیلك و كۆسپی سپی و سەری سیرین داستانی مەزنت خولقاندن.
بەدەست و بازو ئازایەتی خۆت، كەسایەتیەكت بۆ خۆت دروست كرد، هەم ئێمەو هەم هاوڕێیان و هەتا دوژمنەكانیشت شانازیت پیوە بكەن.
ئەوەتا نووسەر و رۆماننووسان (زوهێر ئەلجەزائیری) و (عامر حسێن) بە هۆشیاریەوە تۆیان كردوە بە پاڵەوانی رۆمانەكانیان و دەیان نووسەرو هاوڕێی رۆژانی خەبات گیانفیدایی باسی ئازایەتی و مەردایەتی تۆ دەكەن.
بۆیە تۆ بۆ من نەك تەنها وانەیەكی بۆ ژیان، بەڵكو قوتابخانەیەكی گەورە و مەزنی، هێندەی مەزنی چیای هەندرێن، هەست بە مەزنیت دەکەم..
25/4/2023
پیرمام
