سەدیق سەعید ڕواندزی
گەر بە مێژووی هەڵبژاردنەكانی ئەمەریكا دابچینەوە، دەبینین لە هیچ سەردەمێكدا، ئەم وڵاتە، سەڕۆكێكی گەمژە و هەرزەی سیاسی و ڕەفتار منداڵانەی وەك ترەمپی بە خۆوە نەبینیوە، بۆیە كاتێ جارێكی دیكە هەڵبژێردرایەوە، هاورێی هێژام كاك گۆران هەڵەبجەیی، لە وتارێكی جواندا نووسبیبووی ( گەمژەكانی ئەمەریكا، سەرۆكە گەمژەكەیان سەرخست) كەسانێك، كە هیچ شارەزایەكیان لە مێژووی هەڵبژاردنەكانی ئەمەریكا و سیستەمی ئەو وڵاتە نییە، كەوتنە ڕەخنە و توانج لە هاوڕێ گۆران كە چۆن دەنگدەرە ئەمەریكییەكان بە گەمژە ناو دەبات؟ بەڵام لە ڕاستیدا، ئەم ناساندنە نەك لە جێی خۆیەتی، بەڵكو نیشانەی قووڵبوونەوەی نووسەری وتارەكە و تێگەیشتنیەتی، لە ڕەهەندی مێژووی سیاسەت و هەڵبژاردن لە ئەمەریكا. تۆڵستۆی دەڵێت: (گەمژەكان هەمیشە براوەن، چونكە زۆرینەن) . بۆیە من هەر لە ساڵی دوو هەزار و شانزە، كە ترەمپ بووە سەرۆكی ئەمەریكا، ئەو كات لەوتارێكمدا، كە لە كوردستانی نوێ بڵاوم كردەوە، باسم لەوە كرد كە ئەم پیاوە، نەك شیاوی ئەوە نییە ببێتە سەرۆكی زلهێزترین وڵاتی دنیا، بەڵكو گەمژە و كاڵًفامێكی سیاسییە و نازانێت پڕۆتۆكۆڵ و ڕێسای كارپێكراوی سەرۆكەكانی پێشووتری ئەمەریكا چین و چۆن بوونە؟! گەر بەراوردی هەر چەندە شایەن بە بەراورد نییە، ئۆباما و كلنتۆن، بۆش و كەنەدی بە ترەمپ بكەین، ئەو كات دەزانین ئەم پیاوە شیاوی ئەوەیە سەرۆكی ئەمەریكا بێت یاخود نا؟ بە داخەوە ترەمپ چانسێكی باشی هەبوو، كە لە هەردوو خولی هەڵبژاردندا، كێبڕكێكی سەرۆكایەتییەكەی ژنێك بوو، لە مێژووی ئەمەریكاش، كە بەراورد بە ئینگلیز و فەرەنسی و و سوێدییەكان گەلێكی هوشیار و ڕۆشنبیر نینە، هیچ ژنێك نە بۆتە سەرۆكی ئەمەریكا، ئیدی ئەمە دەرفەتی لە بەردەم ئەو سەرمایەدار و بازرگانە ڕەخساند، كە سەرۆكایەتی ئەمەریكا بباتەوە. ڕەفتار و هەلًَسوكەوت و زمان و دەربڕینەكانی تڕەمپ، زیانی زۆریان بە ناوبانگ و مێژووی سیاسی ئەمەریكا گەیاند ! ئەم پیاوە، جارێك پەنابەران بەگەمژە ناودەبات، جارێك باسی لكاندنەوەی كەنەدا بە ئەمەریكا دەكات، دواتریش جوێن بەگەلی مەكسیك دەدات ! جارێك بە سەرۆكی مۆریتانیا دەڵێت قسەكانت كەمبكەوە، تەنها دەرفەتی ئەوەت هەیە، ناوی خۆت و وڵاتەكەت بڵێی، وەك مامۆستایەك لە بەرانبەر خوێندكارەكانی دەردەكەوێت، كەچی دەست بە ڕیشی ناموباڕەكی شەرع دادێنێت ! ئەم گەمژەیە، جارێك ڕۆژنامەنووسان دەردەكات، جارێكی دیكەش بە وتەبێژە جوانەكەی خۆی دەڵێت ناچیت لەگەڵ سەرۆكی هەنگاریا كار بكەیت؟ ئەمانە و دەیان ڕەفتاری هەرزانەی تر و بەداخەوە دوایین كاری گەمژانەشی ، پێشوازیكردنی بوو، لە سەرۆكێكی تیرۆرست، كە خۆی و بە رە ئیسلامی و تیرۆرستییەكەی دەستیان سوورە بە كوشتنی هەزاران كەسی سڤیل و كوردیش، كە ئەویش ئەحمەد شەرعی سەرۆكی سوریایە. شەرع، بە داخەوە سەركەوتوو بوو لەوەی كە لەو دیوگوتارە ئیسلامی و تیرۆرستییەكەی، جۆرێك لە سیناریۆی بە ناو كرانەوە نماییش بكات و لەو پەراوێزەوە، دەرگای گەڕانەوەی بۆ نێو جیهانی عەرەبی و كۆمەڵگەی كوردی بە سەر دا كرایەوە. ئەم بە ناو سەرۆكەی ئەمڕۆ و داعشەكەی دوێنێ، لە كاتێكدا دەیەوێت گوایا سوریا وەك وڵاتێكی كراوە و نوێ و دیموكراسی پیشان بدات، كەچی بەو دیودا هێزە ئیسلامییەكانی سەرقاڵی ئەتككردنی ژنانی كورد و دورز و كریستیان و تیرۆكردنی هەموو ئەو دەنگە جیاواز و ئازادی خوازانەیە، كە لە دەرەوەی ناسنامەی شۆفێنی عەرەبی و داعشی و ئیسلامین. دەستووری نوێی سوریا، ئاڕم و لۆگۆكانی، بە ناو كۆنگرە ئاشتەوایی و هەوڵدان بۆ دانانی یاسایەك كە سەرچاوەكەی شەریعەتی ئیسلامییە، دەرخەری ئەو ڕاستییەن كە سوریای نوێ، دەسەڵاتێكی ئایینی و ئیسلامی و شۆفێنی عەرەبی دەبێت و هەر ئەوەندە پایەكانی دەسەڵات پتەو كران، ئیدی بە گژ هەموو پێكهاتێكی ئەتنیكی و نەتەوەیی و ئایینی جیاواز دادەچێتەوە و هەموو دەنگێكی ئازاد و سەربەستیش لە نێو دەبات. بۆیە بڕوام وایە گەر ترەمپ نەبووایە، هەر كەسێكی دیكە سەرۆكی ئەمەریكا بووایە، ئامادە نەبوو پێشوازی لە شەرع بكات، كە هێشتا ساڵێك بە سەر دەسەڵاتە ئیسلامییەكی تێنەپەڕیوە، كەچی ئەو وڵاتەی كردۆتە زیندانێك بۆ ئەو نەتەوەوەو ئایینانەی عەرەب و ئیسلام نین. بۆیە كۆمەڵگەی نێو دەوڵەتی، دەبێ بە ئاگا بێتەوەوە ئەو ڕاستییە لە بیر نەكات كە شەرع، سەرۆكی بەرەی ئەحرار شامی ئیسلامی و تیرۆرستین.