هیوا عومەر
تادێت ژمارەی پەراوێزخراوەكان لە كۆمەڵگەدا زیاتر ڕوو لە هەڵكشانە لە ئاستی چەندایەتی و چۆنییەتی، واتە هەڵكشانی زیاتری بێكاری و هەژاری و خراپتربوونی ژینگەی كار و گەرمتربوونی گۆی زەوی و ژمارەی جەنگەكان و نایەكسانی كۆمەڵایەتی و رەگەزی و بڵاوبوونەوەی زیاتری نادادپەروەری كۆمەڵایەتی .
سەرەڕای پێشكەوتنەكانی زانست و تەكنەلۆژیای تازە، بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا سەرچاوەكانی بارگرژی و نادڵنیایی كۆمەڵایەتی و ئابووری و سیاسیش زیاتربووە، ئەمەش وایكردووە مرۆڤ هەستی زیاتری قەلەقی و سترێسی، هەبێت .
زیادتربوونی دیاردەی پەراوێزخستن و مەترسییەكانی تر بەڵایەك نییە لە دەرەوەی مێژوودابێت، بەڵكو گرێدراوی سیستەمی سیاسی و ئابووری ئەمڕۆ و دوێنییە و بەشێكە لە دەرهاوێشتەكانی سیستەمی سەرمایەداری .
پرسیارەكە لەم وتارە لەبارەی ئەوەیە بۆچی سەرەڕای زیاتر بوونی كێشە و قەیرانەكان لە سایەی حوكمڕانی هێزە بۆرژوازییەكاندا، بەڵام رۆڵی هێزە چەپەكان لە پەراوێزی ڕووداوەكانە و رۆژ لە دوای رۆژ پەراوێزخراوتر دەبن بەتایبەتی لە هەرێمی كوردستان ؟
چەند لایەنێكی ئەم پرسە وەك دەروازەیەك بۆ دروستكردنی گفتوگۆیەكی بنیادنەرانە و گەشبینانە دەخەمەڕوو :
یەك: چەقبەستوویی فكری و سیاسی و حزبی لەمرۆدا بۆتە دیاردەیەكی باوی ناو هێزە چەپەكان، زۆر شت واقعی ژیان و پێدراوەكان دەیان ساڵە تەزكییەی ناكات، بەڵام ئامادەنین دەستبەرداری ئەو ڕەچەتەیە بین، كە پێشتر بۆمان ئامادەكرابوو، ڕەچەتەكە هیچ پەیوەندییەكی نە بە نەخۆش و نە بە دكتۆرەكەشەوە نەماوە و ناتوانێت چارەسەری هیچ دەردێكی تازە بكات.
دوو: باری سۆسیۆلۆژی و سایكۆلۆژی ئەم ناوچەیە و بەتایبەتی كورد وەهایە لە بری ئەوەی فكر و ئایدیۆلۆژیاكان لە خزمەتی خۆی و چارەسەركردنی زوڵم و قەیرانەكانی كۆمەڵگەكەی بەكاربهێنێت، خۆی لەناویدا دەتوێتەوە.
دیاردەی توانەوە بۆ هێزی سیاسی وایكردووە لە جیاتی رۆڵی پێشڕەوایەتی بۆ گۆڕانكارییەكان بگێڕێت، بەپێچەوانەوە وەك هێزێكی نامۆ بە واقیع و كلتوور دەربكەوێت و خۆیبوون لە دەستبدەین، لە جیاتی ئەوەی فكر بمانبەستێتەوە بە واقیع و چارەسەركردنی كێشەكانی، كەچی چوینەتە دەرەوەی واقیع .
سێ: چارەسەركردنی ئەم دۆخە بە لابردنی رەچەتەی كۆن و هێنانی رەچەتەیەكی تازە نییە، بەڵكو تەنها لەرێگەی پەیڕەوكردن و گەڕانەوەیە بۆ فكری رەخنەیی، فكری رەخنەیی بەمانای دووركەوتنەوە لە پیرۆزكردنی فكر، حزب ، سەركردەكان و رابردوو هتد ....
بەمانای ئەوەی بتوانین ئەرگۆمێنت بكەین لەگەڵ فكری مرۆڤ لەجیاتی هێرشكردنە سەر كەسایەتییەكەی و برینداركردنی و تۆمەتبەخشینەوە، بەمانای دروستكردنی توانای ئەرگۆمێنێت سەرەتا لەگەڵ بیرۆكەكانی خۆمان و دواتر لەگەڵ ئەوانی تر دێت، بیركردنەوەی رەخنەیی واتای دەبێت وەها تەماشای تێكستەكانمان بكەین بەو تێگەیشتنەی گۆتە كاتێك دەڵێت "تیۆر خۆڵەمێشییە و داری ژیانیش هەمیشە سەوز" .
گەڕانەوە بۆ فكری رەخنەیی و بیركردنەوەی رەخنەیی تازە لە سەردەمی ئەمڕۆماندا پێویستییەكی هەنووكەییە لەناو دۆخی خێرایی و زۆری زانیاری و گۆڕانكارییەكان و قەیرانەكاندا، جگە لەم رێگایە هیچ رێگایەكی تر نییە بۆ ئەوەی بتوانین وەڵامی پرسیارە ئاڵۆزەكانی ئەمڕۆ بدەینەوە .
دەربازبوون لە خووە خراپەكانی ئەقڵ و تەپوتۆزی حەشامات و سیستەمی باڵادەستی ستەمكاری كلتووری و سیاسی كارێكی هەروا ئاسان نییە لەمڕۆدا، هەروەك ماركۆزە و بیرمەندانی قوتابخانەی فراكفۆرتییەكان عەقڵانییەتی كۆمەڵگای هاوچەرخیان پشكنی، بۆ ئەوەی لە نهێنیی توانای كۆمەڵگەی سەرمایەداری تێبگەن، كە بریتییە لە عەقڵانییەتی تەكنەلۆژی. بەجۆرێك، توانای تەكنیكیی كۆمەڵگەی پیشەسازیی پێشكەوتوو بۆتە هۆی كۆنترۆڵكردن و هەیمەنەكردن بەسەر تاكدا، دواجاریش مرۆڤێكی تاكڕەهەند بەرهەمدەهێنێت .
مرۆڤی ئەم ناوچەیەی خۆمان، بەتایبەتی گەلی كورد بە هۆكارگەلێكی داگیركاری و مێژوویی و تەكنەلۆژیای تازەش لەئاستی سایكۆلۆژی و سۆسیۆلۆژییەوە ئامادەیە بۆ توانەوە لەناو فكر و ئایدۆلۆژییەكاندا، لە جیاتی تێگەیشتن و بەكارهێنانی وەك میتۆدێك بۆ چارەسەركردنی كێشە و پێداویستییەكانی، ئەمەش یەكێكی ترە لە بەربەستەكانی فكری رەخنەیی جەوهەری لەناو بزووتنەوەی چەپ و تەواوی كۆمەڵگەكەشدا .
