ن- كامەران حاجی ئەلیاس
لە كوردستان زۆرێك لەبنەماڵەكان، دەبنە هاوكارێكی باشی نەوەكانیان بۆ ئەوەی بەحەزو ئارەزووەكانیان بگەن لەپێناویشیان قوربانی زۆریان داوە، ئەوەی مەبەستمە هەڵوێستەی لەسەر بكەم بەگشتی بنەماڵەیەكی هونەری دیاری،هەولێر و كوردستانە، ئەویش بنەماڵەی (مەرجان)-ە وە بەتایبەتیش هونەرمەند خاتوو (نەسرین مەرجان)-ە ئەو هونەرمەندەی وەكو یەكەم ئافرەت لە كوردستان بەمەبەستی برەودان بە هونەرەكەی لە ساڵی 1970 دەچێتە شاری بەغدا لە ئەكادیمای هونەرە جوانەكانی بەغدا دەخوێنێت..
سەرەتا پێمان باش بوو كورتەیەك لەسەر بنەماڵەی (مەرجان) باس بكەین، بابزانین نازناوی(مەرجان) چۆنە بۆتەپاشگری ناوەكەی نەسرین خان؟ مەرجان كێ بوو؟
(داپیرە) ی هونەرمەند نەسرین خان ناوی مەرجان بووە، لەبەر ئەوەی ئافرەتێكی سەلار و خان مان و بوێر و ڕچە شكێن و ئازابووە لەسەردەمی خۆیدا، لەبەر ئەو خەسڵەتانەجوانانەی نەنكی نازناوی مەرجان یان بۆ خانەوادەو بنەماڵەكەیان هەڵبژاردووە و تائێستا ناوێكی پرشنگدارە بۆ بنەماڵەی مەرجانەكان..
مام خدر مەرجانی باوكی یەكێك بووە لە هونەرمەندە میللییەكانی شاری هەولێر (زوڕناژەن، شمشاڵژەن و باڵەبانژەن ) ێكی بەناوبانگ بووە، بێگومان ئەو هونەرە بێ خەوش و شادی بەخشەی باوكی كاردانەوەی لەسەر هونەرمەند بووەو لەگەڵ هونەرەكەی باوكیدا ژیاوە و هەنگاوی بۆ داهاتووی ناوە.
مام خدر مەرجانی باوكی نەسرین خان لە زوڕناژەنین پیاوێكی مەعلان و ماقووڵی مەجلیسی هەولێرییان و خەڵكی دەوروبەرەكەی بوو، لەناو شار و لە دەشتی قەراج و كەندێناوە و موركیە و شەمامك و خۆشناوەتی تا دەگاتە دۆڵی ئاكۆیان و باڵەكایەتی بەناوبانگ و خۆشەویست و لەبەردڵان بوو، كەم شایی و زەماوەند و بۆنە بەبێ زوڕنایەكەی مام خدر مەرجان تێدەپەڕی، ئەو سەردەستەی پیاوە جوان و خواستراوەكەی مەجلیسی پیاوماقوڵان و بەگزادان بوو.
لەهەر گۆشەیەكی ماڵدا كتێب بوونی هەبوو بێت واتە چرایەك بۆ هەمیشە داگیرساوەو دەدرەوشێتەوە، ئەم بۆچوونە بۆ ئامێرەكانی مۆسیقاو تابلۆی هونەری هەروایە، كەواتە بوونی ئامێرە بەجۆش و هەست بزوێنەكانی وەك ( زوڕنا و شمشماڵ و باڵەبان) بوونی تابلۆی هونەری لەناو خانەوادەكەی نەسرین مەرجان دا وەك چرایەكی گەش بوون هەموو كات ڕۆشنی بەدڵ و هەستی نەسرینی منداڵ و مێرمنداڵ بەخشیوە.
هونەرمەند نەسرین خدر مەرجان لە لە 10-6 1947 شاری هەولێر لەدایك بووە قۆناغەكانی خوێندنی وسەرەتایی و ناوەندی وئامادەیی هەر لەم شارە تەواو كردووە،بەهاندان و پاڵپشتی بنەماڵەكەیان بەتایبەتی هەردوو براكەی هونەرمەند واحید مەرجان و هونەرمەند یەحیا مەرجان وەك یەكەم ئافرەتی كوردلە كوردستان بەمەبەستی خوێندنی زانستی هونەری لە ساڵی 1970 دەچێتە ئەكادیمیای هونەرجوانەكانی بەغدا بەشی شێوەكاری لە لقی نیگار وەردەگیرێت، چوارساڵی خوێندن بەكارامەیی تەواو دەكات، لەوماوەی خوێندنی لە نێو ئەكادیمیا و دەرەوەی ئەكادیمیا بەشداری چەندین چالاكی هونەری كردووە.
هونەرمەمەند نەسرین مەرجان لەماوەی ژیانی هونەری خۆی بەشداری چەندین پیشانگەی شێوەكاری كردوە یەكەم پیشانگەی هاوبەشی لە شاری بەغدا لەگەڵ چەند هونەرمەندێكی كورد بووە لە بارەگای ئاژانسی دەنگ و باسی عێراق لەژێر چاودێری سیاسەتمەداری كوردی كۆچكردوو سەیدا (ساڵح یوسفی ) بووە، هەر لەساڵی 1973 وەك ئەكتەر بەشداری چەندین زنجیرە درامای تەلەفزیۆنی كردووە، لە بۆنە نیشتمانییەكان بەشداری كارای هەبووە، بەتایبەتیش یادەكانی نەورۆز لەشاری بەغدا.
نەسرین خان وەكو پێشكەش كارێكی لێهاتوو لە ساڵی 1973 بەرنامەیەكی هونەری بەناوی (جیهانی هونەر) پێشكەش دەكرد،كەبەرنامەیەكی هەفتانە ی تەلەفزیۆنی بوو،لەهەمان كاتدا بۆماوەیەك وەكو بێژەر لە رادیۆی كوردی بەغدا كاری كردوە.
دوای ئەوەی ئەكادیمای هونەرەجوانەكان تەواو دەكات لە ساڵی 1976 دەگەڕێتەوە،شاری هەولێر یەكەم پیشانگەی تایەبەتی خۆی لەقوتابخانەی ئەیوبیە دەكاتەوە لەپیشانگەیەكەدا (30) تابلۆی زیتی و ئاوی نمایش كرد،لە ساڵی 1982لەگەڵ كۆمەڵی لە هونەرمەندان، بەشداری پیشانگەی پۆستەرات كردوە، هەروەها بەشداری چەندین چالاكی هونەری،لەرێگەی یەكێیەتی ئافرەتانی كوردستان و سەندیكای هونەرمەندانی كوردستان كردوە.
هونەرمەند نەسیرین خان لەساڵی 1983 دەگوازرێتەوە بۆ شاری دهۆك لەوێش لەگەڵ هونەرمەندانی دهۆك لە چالاكی هونەری بەردەوام بووە،لەساڵی 1983 لە بەرێوەبەرایەتی چالاكی قوتابخانەكان بەشداری پێشبركێ (پۆستەرات)ی پارێزگای كردوە،هەر لەشاری دهۆك لە ساڵی 2004 پیشانگەیەكی تایبەتی خۆی لە هۆڵی (شەهید سەلمان) كردۆتەوە، 35 تابلۆی خۆی نمایش كرد.
هونەرمەند نەسرین خان بۆماوەی 7ساڵ مامۆستا بووە لە پەیمانگەی هونەرە جوانەكانی دهۆك، ئەندامی كارای سەندیكاری هونەرمەندانی كوردستانە، دوای خانەشین بوونی گەڕاوەتەوە شاری هەولێر لە ئێستادا خۆی ئامادە دەكات بۆ كردنەوەی پیشانگایەكی تایبەت.
شایانی باسەخاتوو نەسرین خان منداڵەكانیش هەمان رێچكەی هونەری ئەویان گرتووە ،دوو كوڕی هەیە بە ناوی ( یونس) كەدەرچوی پەیمانگای هونەرەجوانەكانی هەولێرە بەشی شێوەكاری ودەرچووی كۆلێژی هونەرە جوانەكان بەشی سینەما وە (یوسف) ئەویش دەرچووی پەیمانگای هونەرەجوانەكانی هەولێرە بەشی شێوەكاری.
بۆ نووسینی ئەم بابەتە سوودم لەم بەرێزانەی خوارەوە وەرگتووە:
واحید مەرجان ئەو هونەرمەندەی نیو سەدەی تەمەنی بەهونەر بەخشی جەمال دەلاك.
-پەیوەندی تەلەفۆنی لەگەڵ هونەرمەند هۆشیار مەرجان .
-پەیوەندی تەلەفۆنی لەگەڵ تابان خان .
